Eko Etiket- Eco Label Danışmanlığı

Eco label veya çevre etiketi olarak da bilinen eko etiket, bir ürün ya da hizmetin çevresel performansı hakkında tüketicileri bilgilendiren bir araçtır. Üzerinde yer aldığı ürünün çevre dostu olduğunu gösteren eko etiket uygulaması ilk olarak Avrupa’da yürürlüğe konulmuş, zamanla birçok ülke tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Ürünlerin çevre kirliliği, enerji tüketimi, doğal kaynak kullanımı, biyoçeşitlilik vb gibi konularda değerlendirilmesi sonucunda verilen eko etiket, gönüllülük esasına dayalı, piyasa bazlı ve katılımcı bir uygulamadır.

Eko etiket ile ilgili ülkemizde de yakın geçmişte yasal bazı düzenlemeler yapıldıktan sonra birçok şirket ürünleri için eko etiket başvuruları yapmaya başlamıştır. Uzun yıllardır birçok işletme ve sektör tarafından önemsenen bu uygulama, hukuki çerçevesi çizildikten sonra daha fazla ilgi görmeye ve benimsenmeye başlamıştır. Bu noktada, eko etiket nedir, neden eko etiket almalıyım, eko etiket belgelendirme süreci nasıldır gibi sorular sıklıkla sorulmaktadır. Şimdi eco label veya eko etiket ile ilgili bu soruları yanıtlamaya çalışalım.

Eko etiket, bir ürünün yaşam döngüsü boyunca çevre, insan ve hayvan sağlığı, doğal yaşam ve iklim üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltıldığını ifade etmektedir. Bu etiketi taşıyan ürünlerin, çevresel hassasiyetin ve sürdürülebilirlik farkındalığının giderek arttığı günümüz dünyasında  daha fazla talep görmeye başladığını söyleyebiliriz. Zira, artık kurumlar su, karbon ve ayak izini düşürmek, enerji tasarrufu yapmak, atıklarını dönüştürmek, kaynak verimliliğini artırmak ve tüm bu süreçte şeffaf olmak için çok önemli girişimlerde bulunmaktadır. Eko etiket de tüm bunları tamamlayan ve firmalara piyasada fark yaratmasını sağlayan bir araçtır.

Eko etiket şu ürünler için verilmektedir:

Eko etiket ile ilgili geliştirilmiş uluslararası standartlar mevcuttur. Bunları da şöyle sıralayabiliriz:

TS EN ISO 14020: Çevre etiketleri ve beyanları – Genel prensipler

TS EN ISO 14021: Çevre etiketleri ve beyanlar – Çevre ile ilgili iddiaların öz beyanı (Tip II çevre etiketleri)

TS EN ISO 14024: Çevre etiketleri ve beyanları – Tip 1: Çevre etiketlemesi – Prensipler ve yöntemler

TS EN ISO 14025: Çevre etiketleri ve beyanları – Tip ııı çevre beyanları – Prensipler ve prosedürler

Eko etiket yönetmeliği ülkemizde 2018 yılında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 30570 sayılı Resmi Gazete’de Çevre Etiketi Yönetmeliği adıyla yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelik, çevre etiketi sistemi oluşturulması ve bu konudaki teknik ve idari usul ve esasları düzenlenmesini amaçlamaktadır. Böylelikle, eko etiketli ürünlerin doğru bir şekilde belirlenmesi, bu ürünlerin kullanımının teşvik edilmesi, üreticilerin ve tüketicilerin ürünlerin çevresel performansı ile ilgili farkındalıklarının artırılması; ürünlerin çevre, insan, sağlık, iklim ve doğal yaşamın üzerindeki olumsuz etkilerinin sürdürülebilir şekilde azaltılması hedeflenmektedir.

Eko etiket yönetmeliği özetle;

• eko etiket verilecek ürünlerle ilgili kriterlerin belirlenmesi
• eko etiket ile ilgili yapılan başvurular ve değerlendirmeler
• eko etiketin kullanım şekli, kullanma izni ve süresi
• eko etiket sistemi çerçevesinde yapılan izleme ve denetleme faaliyetleri
• bu sistemin tanıtılması için yapılan eğitim ve bilinçlendirme faaliyetlerinin çerçevesi
• sistemin doğru bir şekilde işleyebilmesi için taraflara düşen sorumluluklar

gibi konularla ilgili açıklamalar yapmaktadır.

Eco label, şirketlere doğrudan veya dolaylı olarak birçok fayda sağlamaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Müşteri portföyünü genişletmek, yeni müşteri ve pazarlara erişim sağlayabilmek
• Avrupa’daki neredeyse tüm ülkelerde geçerliliği bulunduğundan eko etiketli ürünlerin AB pazarına girmesi daha kolay ve hızlıdır.
• Tedarik zincirindeki işletmelerin çevresel farkındalığının artırılması ve çevresel performansının iyileştirilmesi
• Kurumsal itibarın artması ve marka değerinin yükselmesi
• Kamu ve özel sektör ihalelerinde öncelik kazanmak ve verilen teşviklerden yararlanabilmek
• Çevresel konularla ilgili gelecekte yapılması öngörülen düzenlemelere, mevzuat değişikliklerine ve yeni gelişmelere önceden hazırlık olmak
• Sadece Avrupa ve Türkiye’de değil tüm dünyada giderek gelişen eko etiket trendlerinden geri kalmamak ve bu konudaki kararlılığı sürdürmek

Eko etiketin verilmesi sürecinde izlenen adımlar özetle şu şekildedir:

• Eko etiket ile ilgili başvuru dosyasının hazırlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına sunulması
• Başvurunun incelenmesi; uygun bulunmadığı takdirde başvurunun reddedilmesi, uygun ise detaylı değerlendirilmek üzere teknik inceleme komisyonuna yönlendirilmesi
• Ürünün eco label kriterlerine uygunluğunun değerlendirilmesi neticesinde komisyon tarafından bir çevre etiketi teknik raporunun hazırlanması; raporun yeterli olmadığı takdirde yerinde doğrulama yapılarak ilave bir rapor hazırlanabilir
• Hazırlanan raporların değerlendirilmek üzere Bakanlığa sunulması
• Gerekli kriterlerin karşılanması durumunda Bakanlık tarafından eco label’in verilmesi
• Eco label kullanımı ile ilgili yıllık ücretlerin Bakanlığa ödenmesi

Ürünlerine eco label / eko etiket / çevre etiketi almayı planlayan işletmelerin bu süre zarfında bir danışmanlık firması ile beraber çalışmasında büyük fayda vardır. Danışmanlık firmaları, belgelendirme sürecinin her aşamasında işletmelere gerekli teknik ve idari desteği sağlayarak sürecin en hızlı ve doğru bir şekilde tamamlanmasına yardımcı olmaktadır. Eco label etiket danışmanlığı alan şirketler, hem daha sağlıklı, çevreci ve güvenilir ürünleri piyasaya arz ederek kurumsal sürdürülebilirlik ve sosyal sorumluluk ilkeleri ile uyumlu hareket etmekte hem de bu konuda piyasada farklılaşarak rakiplerinin önüne geçmekte ve yeni pazarların kapısını aralamaktadır.