Karbon Nötralizasyonu Nedir?

Karbon nötralizasyonu kişi ya da kurumların karbon ayak izini sıfırlamak yaptığı çalışmalardır. Bilindiği üzere beşeri her faaliyet, doğrudan veya dolaylı olarak atmosfere sera gazı salınmasına neden olur. Bu da beraberinde küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi bugünümüzü ve geleceğimizi tehdit eden çevre sorunları getiriyor. Karbon nötralizasyonu veya karbon dengeleme de bireylerin veya şirketlerin, oluşturdukları karbon ayak izi oranı kadar sera gazını atmosferden geri çekmesi anlamına gelmektedir.

Küresel ısınmanın belirli bir oranda tutulması artık tüm dünyamızın ortak bir hedefi haline gelmiş durumda. Bunun için en öncelikli adım sera gazı emisyonlarının azaltılması ve karbon nötralizasyonu girişimleridir. Bu noktada, karbon nötralizasyonu nedir, nasıl yapılır, neden bu kadar önemlidir, dünyadaki örnekleri nelerdir gibi birçok soru gündeme geliyor. Bu bağlamda, öncelikle karbon nötralizasyonu nedir sorusunu biraz açalım ve daha sonra bu konuyla ilgili diğer önemli bilgilere geçelim.

Karbon nötralizasyonu kavramını, atmosfere salınan sera gazlarının (çok büyük oranda karbondioksit) geri çekilmesi / uzaklaştırılması ya da bu sera gazı emisyonunun telafi edilmesi olarak tanımlayabiliriz. Karbon nötralizasyonu yapmak isteyen bireyler ya da şirketler, öncelikle toplam karbon ayak izini hesaplamalı; daha sonra bunu sıfırlamak için uygun aksiyonlar geliştirmelidir. Bu bağlamda, karbondioksiti atmosferden uzaklaştırmak ve depolamak için karbon yutakları oluşturmak karbon nötralizasyonu için bir adımdır. Ormanlar, okyanuslar ve topraklar en önemli karbon yutaklarıdır.

Diğer bir yöntem ise karbon kredileri yoluyla yenilenebilir enerji, enerji verimliliği, ağaçlandırma, düşük karbonlu teknolojiler vb gibi konularda yürütülen çalışmalara katkı sunmaktır. Karbon nötralizasyonu için en çok tercih edilen bu yöntem ile şirketler, karbon piyasalarından sera gazı emisyonlarına denk gelecek oranda karbon kredileri satın alarak karbon ayak izini azaltıyor, hatta sıfırlayabiliyor. Net sıfır karbon ayak izi noktasına gelindiğinde de hedeflenen karbon nötralizasyonu sağlanmış oluyor.

Karbon nötralizasyonu özellikle son yıllarda bireylerin, kurumların, yerel yönetimlerin, şehirlerin ve ülkelerin çevresel sürdürülebilirlik kapsamında en önemli taahhütlerinden biri haline geldi. Özellikle şirketler kurumsal sürdürülebilirlik ve sosyal sorumluluk politikaları çerçevesinde net sıfır karbon ayak izine ulaşmayı hedefliyor. Bugün büyük ya da küçük neredeyse her işletme, faaliyetlerini çevreye uygun haline getirmek ve olumsuz çevresel etkileri en aza indirmek; bu sayede karbon ayak izini düşürmek ve zamanla sıfırlayarak karbon nötr olmak için çalışıyor.

Karbon Nötralizasyonu Nasıl Yapılır?

Karbon nötralizasyonu yapmak isteyen bir şirket öncelikle kurumsal karbon ayak izini düşürmelidir. Bir işletmenin toplam sera gazı emisyonu ne kadar düşük olursa, karbon dengeleme ve sıfırlama çalışmaları da o kadar kolay olacaktır. Bu bağlamda, şirketler öncelikle karbon ayak izini doğru bir şekilde hesaplamalı ve raporlamalı; daha sonra bunu azaltacak ürün, hizmet ve süreçler geliştirmelidir. Bu bağlamda elektrik ve su tüketiminin azaltılması, ulaşımda elektrikli veya hibrit araçlara öncelik verilmesi, etkin bir atık yönetiminin uygulanması, plastik kullanımının azaltılması ve israfın her türlüsünün önlenmesi karbon ayak izini düşürmek için etkili birer eylemdir.

Karbon dengeleme için en yaygın faaliyetlerden biri de karbon ayak izini hesaplayarak o oranda ağaçlandırma çalışmaları yapmaktır. Bugün birçok firma, yıllık karbon salımı kadar fidan dikerek karbon emisyonlarına karşılık karbon yutakları oluşturmaya çalışıyor. Aynı şekilde toprak ve su kirliliğini önlemek de gezegenimizin en önemli karbon yutaklarını korumak anlamına geldiğinden karbon dengeleme için önemli bir adım olacaktır.

Karbon nötralizasyonu için günümüzde en fazla tercih edilen yöntemlerden biri de karbon kredileridir. Bu krediler, çevreci teknoloji, ürün, hizmet ve süreçlerin geliştirilmesi için verilmektedir. Şirketler çeşitli yatırım fonlarından veya karbon kredilerini bir araya getirip sunan şirketlerden kredi alabilir. Alıcılar ve satıcılar, bu satın alma işlemi için borsa gibi bir değişim platformunu da kullanabilmektedir. Gününümüzde giderek popüler hale gelen ve geleceğin ekonomisine yön vermeye güçlü bir aday olan karbon ticareti bu bağlamda çok önemli bir karbon dengeleme yöntemi olarak öne çıkıyor.

Kimler Karbon Nötralizasyonu Yapabilir?

Karbon nötralizasyonu, günümüzde tüm gerçek ve tüzel kişiler için mümkündür. Yani bireyler de kişisel karbon ayak izini hesaplayıp bunu düşürmek ve sıfırlamak için çalışabilir. Fakat karbon dengelemenin daha ziyade kurumları ilgilendirdiğini söyleyebiliriz. Birçok şirket, belediye, şehir yönetimleri ve ülkeler kendilerine net sıfır emisyon hedefleri koymakta ve bu hedefe uygun çalışmalar yürütmektedir. Bugün baktığımızda birçok markanın 2030 veya 2050 gibi tarihlerde karbon nötr hale hedefi bulunmaktadır.

Karbon Nötralizasyonu Neden Önemlidir?

Karbon nötr hale gelmek her şeyden önce atmosferdeki sera gazı miktarının azalması demektir. Bu da iklim değişikliği ile mücadele kapsamında çok önemli ve değerli bir adımdır. Zira, etkilerini her geçen gün biraz daha hissetmeye başladığımız iklim değişikliği; aşırı hava olayları, kuraklık, sel, okyanuslardaki asit oranının artması ve daha birçok önemli sorunu da beraberinde getiriyor. Tüm bu sorunlar gelecekte insanların, hayvanların ve bitkilerin yaşayabileceği bir dünya bırakmayacaktır. Çünkü tüm kara, su ve hava ekosistemi bozulacak, besin zincirleri değişecek ve doğanın düzeni alt üst olacaktır. Karbon ayak izinin düşürülmesi ve karbon nötralizasyonu mekanizmaları ile tüm bu sorunlara karşı etkin ve hızlı önlemler alınabilir.

Şirketler karbon nötralizasyonu ike kurumsal sürdürülebilirlik hedefleri kapsamında çevre ile dost uygulamalar hayata geçirebilir, karbon ayak izini düşürebilir ve sıfırlayabilir. Bu aynı zamanda kurumsal itibar ve etkili marka yönetimi için de büyük faydalar sağlayacaktır. Karbon dengeleme çalışmalarının şirketler arasında bir rekabet oluşturduğunu ve karbon piyasalarını daha da canlandıracağını söyleyebiliriz. Kurumlar böylelikle geleceğin yeni çevresel ekonomi dünyasındaki yerlerini şimdiden ayırtabilirler.